7 
praeter episcopos ordinum regni tum in comitiis Hafniensibus anni millesimi quingentesimi 
tricesimi sexti in evangelicam ecclesiam religionis publica legis auctoritate sancitae 
jura contulit. Anno post, a rege vocatus, permissu electoris Saxonici, Joannis Friderici, 
Joannes Bugenhagenius Pomeranus, vir integer, placidus et circumspectus, probatus rerum 
ecclesiasticarum moderator, Hafniam venit. Ordinatio ecclesiastica, sive liber ordinum 
ecclesiasticorum, a theologis Danicis et Slesvicensibus ad typum jam inter Lutheranos 
receptum compositus, a Luthero ipso et denique a Bugenhagenio intentissima cura 
perlustratus, regia auctoritate hoc tempore promulgatus est. Evangelicae veritatis 
summam simpliciter et dilucide nuntiare, ita ut ab omnibus percipi possit, hac ordi- 
natione ecclesiastica jubentur oratores sacri. Manet ex antiquis institutis, quidquid in 
usum evangelii converti posse videbatur, reliqua removentur. Singulis coetibus eccle- 
siasticis conceditur, ut ipsi antistites sacrorum suorum libere sibi eligant, modo electi 
publico examine probentur. Similiter quoque sacrorum antistitibus electio praeposi- 
torum et superintendentium sive episcoporum suorum salva contirmatione regia per- 
mittitur. Bugenhagenius autem novis his episcopis ordinatione evangelica episcopale 
munus tradidit. Scholis, et iis, quae in classicis auctoribus studiisque humanioribus 
versantur, et vulgaribus, magna cura impendebatur, neglectis quidem rusticorum liberis. 
Universitas litterarum Hafniensis vero e Bugenhagenii consiliis et ejus ope a rege 
magna liberalitate restituta et aucta est, et ita quidem, ut litteris humanioribus quo 
que multum tribueretur. Inter alia hoc inprimis curavit rex, ut plena bibliorum 
sacrorum in linguam Danicam versio conficeretur. Cum denique ipsam regiam digni 
tatem suam evangelice inaugurari veil et, se et reginam suam Bugenhagenio admini- 
strante regie coronari et ungi jussit. Possessiones et reditus veteris ecclesiae rex ad 
ecclesiae evangelicae ministros, scholas, nosocomia, ptochotrophia et alios publicos usus 
transferri volebat. Huic regis consilio obstabat quidem nobilitas, quae, magna illa 
urbium et rusticorum clade atque veteris episcopatus sibi aemuli interitu multo magis 
etiam quam antea praepotens reddita, ex ecclesiae possessionibus et reditibus quantum 
poterat ad se rapiebat, sicut etiam patronatu ecclesiastico suo facile abutebatur. 
Neque admonitionibus neque proprio meliore exemplo Christianus hanc nobilitatis 
hcentiam semovere poterat, licet semen, quo postea vincerentur abusus illi atque adeo 
!psa nimia potentia nobilitatis profligaretur, in ecclesiasticis et scholasticis institutis 
Uhristiani jam lateret. Quantopere exoptaverit rex, ut omnia in civitate secundum 
pietatis et verbi divini normarn ad salutem publicam dirigerentur, e legum ejus tum 
severitate tum dementia intelligimus. Videmus enim regem poenas contra perjuria 
graviores reddere et luxum vestimentorum acriter cohibere, usuras autem parum pro- 
bare, ita ut vix admittantur, inter annonae inopiam denique colonis ex publico penu 
sementis copiam suppeditare. Eodem tempore, quo in regno, in ducatibus emendatio 
sacrorum ad finem perducta est. Hic quoque, in comitiis Rendsburgensibus anni 
millesimi quingentesimi quadragesimi secundi, ordinatio illa ecclesiastica, secundum