5
eorum numero Christianus est, quos Lutherus in comitiis Yormatiensibus anni mille-
siini quingentesimi vicesimi primi fklucia et Constantia professionis suae in perpetuum
sibi et evangelicae parti conciliavit. Iiiterfuit enim his comitiis Christianus, qui tum
annum aetatis duodevicesimum agebat, cum custode adolescentiae suae, magno illo
Joanne Ranzovio, qui, hoc tempore nondum triginta annos natus, nihilominus jam et
htterarum optime peritus et virtute militari insignis erat, nuper ab itineribus per Eu-
ropam et Asiam usque ad Hierosolyma factis redux. Non minus quam Christianus
Ranzovius quoque Vormatiae tota mente evangelicae causae se addixit. Inprimis
piocul dubio Christianus et Ranzovius paullo post patrem Christiani Fridericum et
ipsum evangelicis propensum reddiderunt* ita ut jam anno post concilia Yormatiensia
Hermanno fastio liceret, Husumae inter magnum auditorum numerum doctrinam
evangelicam praedicare.
huent initio Christianus paullo juvenilior, sicuti e. c. Vormatiae monachum,
nithero infensum, inter concionem, ab ipso coram imperatore et ordinibus imperii
nabitam, ndicula gesticulatione iterum atque iterum in genua procumbentem, fune,
<1Uo P iaec hictus erat fraterculus, alligavisse et hoc modo, quominus denuo surgeret,
Prohibuisse dicitur. Ab omni turpitudine vero quovis tempore longe remotus^ erat
Koster, atque etiam quicquid virum minus decere videatur, celeriter exuebat, — Cum
Pater Fridericus Christianum per tempus regni sui praesidem ducatuum esse voluisset,
Pnnceps juvems jam his decem annis virtutem suam prudenti et indefessa opera pro-
^vit, qua, adjutus per egregios consiliarios, Joannem Ranzovium et Detlevum Revent-
iovium, causam evangelicam ubique fere in ducatibus tirmabat. Nemo cogebatur ad
acra emen data amplectenda, imo si qui, in monasteriis praecipue, vetera. sacra retinere
lebant, hoc iis omnino licebat, sicuti etiam episcopis, capitulis episcopalibus et
Monasteriis ducatuum possessiones et jura eorum illaesa manebant. Ut desiderio
vangelicae veritatis, quo jam sua sponte hominum animi movebantur, satisfieret, edo-
Ceren tur homines atque ad meliora excitarentur, confirmabantur et constituebantur
autem auctoritate principum evangelicae veritatis nuntii in singulis urbibus. Mitte-
antur praeterea Vitebergam, qui ibi studiis theologicis operam darent; vel ex in
feriore Germania denique theologi evangelici laude conspicui maxime in septentrionalem
lesvici partem vocati sunt, ubi Christianus dux Haderslebiae sedem suam habere
solebat. Horum vjrorum disciplina ad percipiendam doctrinam evangelicam clerici
Mcinarum regionum uti debebant, et praeterea jurejurando adstricti sunt, se Zwinglia-
nam et anabaptisticam doctrinam devitaturos atque Christiano duci fideles futuros
°sse. J ure su0 Chnstianus et socii ejus inprimis anabaptismum vitari volebant, qui
r tMdern eo vergebat, ut internus Spiritus sancti impulsus sine omni normae externae et
a J Um entorum externorum vera auctoritate et vi in religione valeret, facile etiam rerum
perturbandarum studiosus. Doctrina Zwinglii de sacra coena autem, quae virtutem
\)us non nisi in memoria Christi et spiritus sancti interna operatione ponit, ana-
