Full text: (Erster Band)

11 
AB — Abelmunkör 
12 
sich jeder der Mitspieler gewählt hat) Lbg.; 
vgl. ABC. Auch als Schluß in Abzähl 
reimen: eie mele, Suckersele, Königskind, 
gollen Ring, du schast Ichrn bokstabern A, 
B, Bock, af! Kk. Ang. 
ab— s. af—. Die hochd. Form der Vor 
silbe, die seit dem 16. Jh. vereinzelt in nd. 
Wörter eindringt (wie abwesen, abgift, ab- 
dracht), hat sich örtlich festgesetzt in A b - 
scheed „Altenteil“ (vgl. Abberscheed) 
und Abscheter „Altenteiler“ Storm. Kh. 
Großvadder liett veertein Johr op't Abscheed 
sgten. Abscheedswisch Flurname (Voorde). 
Neben Afsatz hört man Absatz, Absatz- 
isen; neben Afbruch („Landverlust“) Ab 
bruch (Kremp.). Die reine Mundart kennt 
diese Formen nicht. 
Aba (äba, gba) Bezeichnung aus der 
Namenreihe der Mitspieler beim Stahball 
(s. d.): Aba, Biba, Sötwief, Doorwäcliter 
usw. FL. Fockbek Eckf. (Heim. 22, 157); 
auch Aber (Wandsb.), Abo und Abus (Itz. 
Sgbg.): Abo, Bibo, Kringelfreter, Dodenkopp, 
Eierliesch usw. 
Abad s. Adebar. 
A-balken (f/balgn) m. Balken an der 
Schnitzbank (s. Togbank) zum Festhalten 
des zu bearbeitenden Gegenstandes. FL. 
Abalsler (abalsd.i) m. „Rabaster“, 
Kügelchen aus Alabaster. Wm., s. Abbas. 
Ahar s. Adebar. 
Abbas (a-bas) m. großer weißer Läufer 
beim Marmelspiel (s. Marmel); ein Abbas 
gilt gleich 2 gewöhnlichen Marmeln. Dtm. 
Elbm. Eckf.; s. Alabaster. 
Abbeken Koseform für „Albert“ Viöl. 
Abbel und Zsstzgen s. Appel. 
Abbelat (ablgd) f. Fremdw. „Oblate“ 
Wm. (abst.) Hohn. 
Abbergecrhuus n. „Wirtshaus“, „Gast 
haus“, nur aus Dtm. u. Fehm. bezeugtes 
(19. Jh.), heute veraltetes Wort; auch als 
Appelgehrhuus (Sdtm. um 1810), Appegehr- 
huus (Sdtm. um 1860), Appegirliuus, Apagir- 
huus (Ndtm.) bezeugt. Wohl aus verdrehtem 
franz. auberge durch Vermengung mit 
loggren entstanden; in Hamburg Habbegeer- 
huus und Harwegeerhuus mit Anlehnung an 
Harbarg. 
Abberscheed (a-based) n. „Altenteil“ 
Prb. (abst.); s. ab— u. Afscheed. 
Abboß (a-bos) n. „Grummet“, das lange 
Gras, das die Kühe auf der Weide haben 
stehen lassen u. das dann abgemäht wird. 
Wm. 
ABC (äbedse■) n. das Abc. ik will em 
dat Abc sach lehren „ihm Sitte beibringen“ 
Wm. Häufig im Kinderreim: Abc de Katt 
de löppt in Snee, de Kater achlerher mit ’n 
Putt (’n groot Stück) Smgr oder de Kater 
achteran mit de Smgrpann oder de Kater 
achteran na'n Blocksbarg ran oder de Kater 
achteran, nu hett de Katt ’n Mann (Dw. 
Schw.) oder de Kater achterna bet um tlei 
grote A (Lbg.). ABC de Katt de löppt m 
Snee; as se werrer rute kam, harr se Witte 
Steweln (Strümp) an (Lbg.). Dat Abc-spill 
Name für das Ballspiel Stahball (s. d.), weil 
jeder Mitspieler sich einen Buchstaben des 
Alphabets wählt (s. Heim. 7, 107. 22, 157). 
Kinder-Abc: Abel Behrns Cicke Dgrns 
Eggers Fru Gesche Hahn Ju Katt Leep 
Mi Na Ool Peter Quien Reep Sien Trien 
Und Vun Wiem Xprofix Zimmermann mit 
de holten Berkann Dtm. Ein anderes 
Kinder-Abc: A-beter, c-deter, e-efler, g-hater, 
i-kater, l-emter usw. bis zu Ende: y-zelter 
Dtm. oder nach l-emter fortgesetzt: Peter 
Klempner sien Swester harr’n Büx (’n 
Rock) von Manschester, harr’n Hemd 
(Iileed) vun Kattun, dat harr se köfft vun’n 
Jud'n Schw. Dw. Kk. Stap., oder nach 
Swester: harr’n Rock von fief Folen, kunn't 
Sngtl.ock (s. d.) nich holen Dw. Zuweilen 
auch noch fortgesetzt: hett’n Mantel von 
Laken, dor kann se sik mit maken, en Hoot 
mit Bloom, dor kann se sik mit stoo(b)m 
Eckf. (abst.) — dat Abc-huus „Abtritt“ 
(1800) s. Sch. 2, 178. 3, 323. Wm. (abst.). 
Abekatt „Affe“ s. Apkatt. 
Abel (gbl) 1. der biblische Name, oft im 
Kinderreim: Kain un A., de slogen sik mit 
de Gabel (vertgrn sik üm’n Snabel Kk.), 
Kain steek tn, steek A. in Scholl oder K. 
gewünn, kreeg A. bi de Plünn (un A. kreeg 
wat op de Plünn). Erweiterte Fassung: Kain 
un A. kregen sik bi’n Snabel, K. wör dull, 
kreeg A. bi’n Pull; A. nöm'n Steen, smeet 
K. ant Been. K. wör hinken, un A. wör 
stinken. Sgbg. — 2. weiblicher Vorname, 
schon im 14. Jh. bezeugt, noch ziemlich 
verbreitet, namentl. in Mittel- und Süd 
holstein (Kk. Pbg. Kh. Itz.). Neckreim: 
A. slaa Babel, slaa Bumann nich dood, laat 
Liesch doch Igben Pbg. Kk. A. is kum- 
pabel (imstande) kriggt’n Ganner bi’n Snabel 
Henstedt (Ivk.). Eine Sage von der alten 
geizigen Frau A. in der Probstei s. Müllenh. 2 
Nr. 243. Verkleinerungsformen: Abelke, 
Avelke, Abelk (Prb.l. — Flurname Abel 
hörn b. Elpersbüttel (Sdtm.) —drüsch Stap. 
—skoppel Westensee. Der hinterste Teil des 
Holms bei Neustadt heißt de blaue Abel. 
Abeel (abe-l) f. „Weißpappel“ (aus 
franz. anbei = lat. albellus) Sdtm. (abst), 
verdeutlicht: Abeelnboom. Für Zitterpappel 
(sonst Flederesch s. d.) Sehwabst. 
Abelmunkör Verdrehung aus aimable 
vainqueur Reinb. (18. Jh.). Schwerenöter?
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.