Full text: (Erster Band)

475 
Bögel — Böhn 
476 
Bögel (bggal) m. „Bügel“; vgl. Bög- 
gelsch. 1. Bügel des Flitzbogens (s. Flitz- 
bggel). 2. B. aus Eschenholz zum Halten 
des Segels. Hü. 3. Holzbügel an Aalkorb, 
Iirabbenploog, Striekhamel, Garnbung (s. d.). 
FL. 4. Teil der Vorderkarre (s. Stell) des 
Pfluges. Eid. Ellerb. 5. Bing der Taschen 
uhr. 6. Die Vorrichtung, die beim Mähen 
des Korns am Sensbaum (s. Lehboom) be 
festigt wird, damit das Getreide gut ab 
gelegt wird; s. Bock, Kornlüch, Lehnken, 
Gaffel. 7. Der gekrümmte Eisendorn am 
Dackstohl (s. d.) zum Einhaken in das 
Beet. Schw. — Flurname: Krummbögel Bes- 
dorf (Schenef.). — Zsstzgen: Bpgel-isen 
n. „Bügeleisen“; vgl. Striek-isen. wenn't ok 
(oder wenn't nich) Snieder un B. regent, 
kaam ik „ich komme auf jeden Fall“. 
— rock m. „Fischbeinunterrock, über den 
früher die Frauen ihre faltigen Staatskleider 
spannten“ Holst. 18. Jh. (Sch. 1, 122). 
— s a a g f. „Bügelsäge“ (über das Blatt ist 
ein Holz- oder Eisenbügel gespannt), zum 
Brennholzsägen. — s t o h 1 m. „Wagen 
stuhl“ Ndjtm. 
bögelig (bggali) hüt heit dal b. vgl 
Water bröcht „es hat sehr stark geregnet“ 
Mölln; s. bglig. 
bögen (böra) st. v. „biegen“ und „beu 
gen“. Praes.: ik bög (box), he bögt (böx) 
u. büggt (Hohn); Praet.: ik boog u. bög 
(box); Part: bagen (bgra) u. bögt (box); 
die schwachen Formen überwiegen. Vgl. 
bugen. 1. trans. ik hebb den gansen Dag de 
Been ni bögt „bin nicht zum Sitzen gekom 
men“ Schlesw. bög de Iinee en bgten 
„nimm Platz“ Schw. Hü. man mutt de 
Boom b., »viel en jung is Ang. (1850). he 
kann dat good b. „kann es leisten“, „hat die 
Mittel dazu“; vgl. blasen, refl.: he bögt 
sik as’n Wichel „ist nicht charakterfest“ 
Schw. he lüggt, dat sik de Balken bögt, 
dat bögt sik sach weiter trech „das kommt 
wohl wieder in Ordnung“, en jungen Boom 
lett sik b., awer en ooln ni mehr, he lett 
sik ni b. un ni brgken „geht nicht von 
seinem Vorsatz ab“ Schw. he kann sik ni 
rögen un ni b. vom Unbeholfenen. — 2. in- 
trans. dat mutt (laat dat) b. oder brgken 
„es muß durchgesetzt werden“; auch denn 
mutt brgken, wat ni b. will Hü. b. is beter 
as brgken „nachgeben ist besser als mit 
Gewalt durchsetzen“ FL. — Bätsel: bögt 
as’n Sekel, spitz as’n Hekel, in'e Merre en 
Dudelsack, raad nu mal, wat is denn dat? 
(Hahn) Ndtm. 1870. hoch in de Hoch, 
krumm gebögt, gans geschaten; wer dat 
raden kann, schall i•■er Nacht bi den König 
sien Dochter slapen (Begenbogen) Ndtm.; 
s. Bög 1 . se schöben mi, se bögen mi im 
Bätsel vom Flachs s. Flass. Flurname: Bög- 
diekskoppel Kükelühn (Oldbg.). — Zsstzgen: 
Bög-isen n. „Gerät der Korbmacher“; 
vgl. Kloppisen. — t a n g f. „Biegzange“ 
des Tischlers, Schmiedes und Klempners. 
bögsch (böxs) adj. „biegsam“, so b. 
as’n Wichel Dtm. 1860. 
Böggelsch (beglS) n. „Bügel am Korb“ 
Innien; vgl. Bggel. 
Böhl (böl) „Mehlbeutel“, snie dick B. 
af Prb.; s. Mehlbüdel. 
Böhmakeo m. pl. „Fuhrleute“, eigentl. 
„Leute aus Böhmen“ Mölln (abst.). 
Böhn (bgn), B p m (Ang.), Bpden 
(vereinz. Sdtm. Prb. Schlesw.), pl. B p h n s , 
m. „Boden“; nie „Erdboden“ (he leeg op de 
Eer „am Boden“; Wetenland „Weizenboden" 
u. dgl.; s. auch unten bei 2). 1. „Boden 
raum“, der obere, vom Dach und den Boden 
brettern (bezw. Sieten) begrenzte Teil des 
Hauses, der bes. zur Aufnahme der Ernte 
vorräte dient (Joll Ang.). dat Hau to B. 
staken „mittels der Forke hinaufschaffen“. 
de Rogg is all to B. (bröcht) „die Koggen 
ernte ist schon geborgen“, wi hebbt drög 
Eer to B. smgten „Torf abgeladen“ Storm. 
he stiggt (geit, kladdert) to B. Auffor 
derung: alloh to B.l oder B. an! „ge 
schwind auf den Boden 1“ Holst. 1800 (Sch. 
4, 265). nu geit de Reis los, sä de Papagei, 
do leep de Katt mit em to B. (Böhns Ndtm.); 
vgl. Bookfink. laat de Welt to Grunn gähn, 
ik stieg to B. Kiel; vgl. Backaben. Nawer, 
stieg to B., ik will neihn wenn jemand beim 
Nähen einen zu langen Faden hat. Fehm. 
wi stellt dat Huus to (op’n) B. un de 
Ledder in'n Sood wenn alle Bewohner aus 
fliegen und das Haus ohne Aufsicht bleibt. 
Lbg. ji schulln man lewer en bgten to B. 
forken (staken, bringen) „ihr solltet euch 
lieber etwas für später aufsparen“, zu Ver 
lobten, die übertrieben zärtlich sind. 
Schlesw.; vgl. Hill, he hett noch wat op’n 
B. „hat etwas zurückgelegt“ Wm.; vgl. 
Oken, he hett een op'n (to) B. „ist nicht 
ganz richtig“ Hohn Dtm., vgl. Duuk, Klapp, 
ivat quälst du di Um de Rotten, du hesst ja 
keen Kgm op’n B. Plön 1850. markst du 
Müs; Rotten bünd op'n B. „merkst du et 
was?“ Hollingst. 1850. ik bün vun hoge 
Afkunft (s. d.), sä de Jung, mien Vadder 
hett op'n B. wahnt. wenn wi den Kater 
man erst op den B. hebbt, denn kriegt wi 
em ok in’n Sack Batzebg. sett een Been 
op de Eer un een op’n B., un du kannst nix 
dorbi doon „drehe die Sache, wie du willst, 
es läßt sich nichts daran ändern“, raf Katt, 
sä Johann Lang, dor smeet he de Iiluuk- 
hen vun'n B. Plön. Minscli, wo kriegt wi
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.