erwys inde Kont
der Zeevaert. |
IF L lion van t Zeevaren ig een Werten»chap/ om door lekere requ-
. Bs leneen Schipoverzee te ltieren/ van d’eeneplaets tot d’ander,wert
d) 9 niet onepgentlijck gedeelt in twee deelen/ namentlpck / in Gomer:
NF ſy ne en Groote Zeevaert. De Ghemeene Zeevaert ghebrupckt
ZEHN N E s
RES I4 enhoecken/ hoediein ltreckinghen endiltantien verſchenden zyn /
© f nupcerzee bekent werden : indiepten/ ondiepten / Hoedanicheden van gronden: her
loopen en vallen van troomen:op wat ltreeck de Maenaeneelcke be»londer plaets hoog
Water maeckt endierghelpcke / 't welck eencdeels unt onderrechtinghe van ervaren
Stierlupden/ maer meelt upt eyghen ervaringh moet geleert werden.
, De Groote Zeevaert ghebrupckt / behalven de voo: ghemeene handelinghe,ver-
chevden andere bethendighe Inltrumenten enregulen die zu upt de Altrononue en
Colmographiemoetr nemen. Is daerom noodich, dat elck Stierman die degroote
Latt ond
revaert wil ghebrupcken en handelen / eerlt en voor al wel onderrecht zp in de kon-
damentenderkelverconlten/ dat is: dat hp kenne en veritae de gheltalte en akdeplinge
bande Zpherader werelt/ die beweginge der hemelen/voornamelpc des achtlten,vier-
denen eerlten / midtclgaders de fabzyck en t gHebrupck der Inlſtrumenten : »ſonder
Welcke kenniſke het niec moghelpc is groote,/ en te vozen nopt belochte,repſen over de
Yrootezee gheluckelÿck upt te vorren. En nadien »loodanighe wetenſchappenupc
goet onderricht connen berkreghen werden / wp hebben die in dit Tractaet de Jongen
î Seelupden (begheerich om Stiermanſchap teleeren) voorgheltelt/ looclaer en dupde-
lIpckalsdellelks korchepc heeft konnen Inden,
1 Hoofijtuck. Van de Sphera , -en haer onderfcheyden
beweginghen,
| Pheraepghentlpck is ghelepdt een kloot/ gheheelvalt en rondt / wiens uper-
| : ofte oppervlack / over al eben verre ig verchenden ban zijn middelpunt.
] Bpdùdat woort sphæra Mundi ofte Sphera der wereldt / verltaetmén gheneen-
Toch de geheele kloot des hemels./ met alle dat daer in bevanghen is : Die wert ghe-
Deelt in twee Deelen: Elementaels en Hemels: het Elementael Deel / Heeft weder bier
‚Deelen: Het cer(te ig De Aerde / die mec het water als het tweede maeckt cen bolcomen
ronde Cloot/ Datr wp op Woonin. Pet derde Locht D'acrde bevanghende/ en het
vierde't Dier / ’t welck nae t ſegghender Philo»cophen begrppt De ſpatie die Daeris
tullchende Locht en des Maens hemel. Wr dele Elementen (dat is beginlelen aller
dinghen ) die de veranderinghe altpdt onderwozpen en onderdanmgh zin / 't ſamen
Mmetdewarmteder hemelen/ comenvoort envergaen/ door gheltadighe willelinghe
k; verwandelinghe van d'eenin d’ander / alle dinghen die wp op Aerdrpck lien en be-
Het Hemels deel(bevanghende binnenin zunhollichendt het Elementaels)is door-
Inchtich/ blinckende, akghelchepden en vrp van alle veranderlnckhepdt/ werde ghe-
deeltinacht Spheren ofcronde holle klooten / diemen hemelen noemt/ waer vandle _
Prootlte altpdt de naelte vervolghens klootswps begrpypt. De »even onderlte hebben
maerelck ren lterre ofte Planeet alleen/ waer van de eerlte (het Aerdrpck naelte)is de
Hemel van de Maen/ de tweede van Mercrrius/ dederde van Venus / de vierde van
î de Zon,/ de vpkde van Mars- de lelte van Jupiter/ de ſevendevan Saturnus/ ende
_ achtüevanalle vale lterren. 't Ghetal deer bemelen werdt bekendt Do02 De loo-
Ven Diemen in haer fiet rondom de Polen des Zodiacx. De Maen Deurloopt haren
emel Deur haer epghen natuerlpcke loop ban welt nat ooft in 27 daghen s uren.
curius / Venus en de Don de haerenin een Jaer / Mars de zpne in twee /
Jupi-
