f$nbhf mi
:
15
hac emendatione ut salva res sit, tantum abest, ut novo et inextricabiliore etiam
mendo recto temporum ordine deserendo nos involvat: Constantium enirn integro
anno amplius imperasse inter omnes constat. Id vero nescivisse Eusebium
aetate proxirnum! Optirno hic iure Hieronymus annum interposuit, ut prima specie
possit sane animus inclinare ad Latinum exemplum tarn hic quam in simili causa
Armeniacae translationi praeferendum. Exclusit etiam re vera Hieronymus ex annis
illis a temporum ratione alienis unum qui Pertinaci adscriptus erat, ut iam non binis
annis, quemadmodum Armeniacum Eusebii exemplar, sed singulis a genuino calculo
dissideat. Sed et septimos quosque annos in Caracalla et Philippo redundantes in-
tactos reliquit, et annum quem ad definiendum Constantii imperium convenienter inter-
poneret, eo lucratus est, quod alibi eundem subtraxit, id est in Probi imperio anno-
rum VI mensium 1111 quod Canonis rationibus ita accommodatum est, ut annorum sit
sex pro septem ab Armenio Probo tributis: id vero aeque ab Eusebii mente alienum est
in cuius accuratiore imperatorum laterculo summa annorum et mensium a Decio ad
Probum consurgens ipsos illos 'quot Armeniacus Canon supputavit, annos XXXlll,
non XXX11, ut apud Hieronymum est, ad amussim expleat, atque cum historia pugnat
quae et hic Armenio suffragatur et a primo Probi anno ad primum Constantini non
XXV1111, sed XXX annos praeteriisse manifesto docet. Hieronymi igitur dissensum
cum alibi, tum hic a nulla alia re repetendum esse intellegitur nisi a coniecturis quas
ad emendandum Graecum exemplum callide inventas obiter ac neglegenter ex-
secutus est.
Iam quaeritur quid de molesta ilia ab emendatis rationibus aberratione in
imperatorum temporibus constituendis censendum sit quam Eusebius si non primus
invenit, at repetendo comprobavit. Unum est, nisi fallor, quo noduin solvas, ut dicas
subesse hic figmentum ad fastos commodius digerendos excogitatum et annos illos
complementi vice fungi, eo unice consilio interpolati, ut ab obsoleta annorum forma ex
qua antiquiora exempla pependerant, ad alteram eorundein annorum formam quae
scribentis tempestate usu recepta erat, traduceretur.*) Ponamus verbi causa antiquiora
exemplaria Catonis in annis ab urbe condita numerandis institutum secuta esse:
biennium complementi instar inserendum erat, ut ad annos urbis Varronianos qui im
peratorum temporibus in usum venerant, transitus lieretj nisi forte libebat priorum
annales totos rescribere. Hoc quidem quin ex artis legibus unice liceat, hodie nemo
dubitat; sed cavendum est, ne quern fugiat nec imperatorum tempestate ullurn anno
rum -a remotiore initio continuo numeratorum ordinem vulgo receptum esse, nec nisi
ex imperantis cuiusque principis annis tempora fere supputata esse, nec tale commentum
*) Pari commento usus Nicephorus Callistus in Historia ecclesiastica inter undevicesimum
Tiberii et ultimum Iustini II. annum quattuordecim annos sensim interpolavit, transitum, ut opinor,
ab annis ab orbe condito'Alexandrinis ad annos Constantinopolitanos conciliaturus: quod quoinodo
effecerit, diagrammate in Fastis Romanis II, 149 exposito Henricus Fynes Clinton dilucidavit.