14 
superiorem pelvis aperturain devolvatur, sed quod moretur caput in cavitate pelvina 
et frusta conetur, ut in diametr. obliquam sese vertat, quam quidem sententiam Stoltz 
non nisi una, — et sua ipsius sola, — observatione probat, in qua in pelvi generaliter, 
sed inprimis, quod attinet ad cavitatem, justo minore caput per 12 boras in cavitate 
pelvina morabatur, quo in casu re vera non dubium est, quin vehemens eompressio 
in cavitate fistularn ipsam provocaverit. In reliquis autem casibus exacte observatis, 
quum caput tarn diu in introitu pelvis inclusum esset, sine dubio fistula hoc loco nata 
est. " Ceteroquin vitiosam capitis positionem saepissime pelvangustia effectam magni 
momenti esse constare videtur, etsi in duabus tanturn observationibus nostris memorata 
est, inprimis autem illam, quam observationes nostrae demonstrant, positionem fatalem 
esse existimo, in qua os parietale posterius praevium est, dum anterius in symphysi 
nititur, quo facto omnis capitis pressio antrorsum tendit, ut facillime, si labia uteri 
nondum retracta sunt, distorsio vel fistula quaedam nascatur. 
Jam praeter ea, quae modo monuimus: pelvangustiam inprimis conjugatae, 
praematuram velamentorum rupturam, dolorum vehementiam, illae quoque a Jobert 
allatae causae adjuvare possunt, ut fistula vesico-uterina oriatur, quum iis rebus pelv 
angustia relativa efficiatur. Atque nimis capitis magnitudo, quae in paucis observa 
tionibus notata est, atque coartatio colli uteri cujusdam momenti sunt, quam quidem 
coartationem in nostris casibus non multurn effecisse credo, quum eorurn 9 observa 
tiones ad duas modo primiparas, sed ad duas II paras, tres III paras, duas X paras 
pertineant. 
Quod porro attinet ad sententiam Esmarchi, ventrem propendentem in fistulis 
nascentibus maximum valere, res plane diseerni nequit, quum non nisi in uno casu 
ventrem propendentem adfuisse constet, certe quidem hac ipsa re fistula non nisi ratione 
indirecta effieitur, quia situs uteri et infantis ea mutari potest. 
Denique applicatione instrumentorum et maxirne forcipis laesis partibus maternis 
fistularn vesico-uterinam ef'fici posse in dubium non vocatur, quae quidem sententia eo 
firmari videtur, quod in 9 casibus, qui accurate descripti sunt, sexics forceps adhibita, 
bis autem in operatione ipsa fracta est. At si reputas, saepissime una et forcipem 
applicari et fistularn nasci oportere, quum in bis casibus angustia pelvis adesset, denique 
si respicis, easdem mulieres jam antea pluries forcipis operationem sustinuisse non 
nascente fistula, non possumus, quin ad Simonis sententiam accedamus, qui dicit, for 
cipis applicatione haudquaquam fistularn exoriri, sed forcipe lege artis adhibita optima 
ratione impediri, quominus fistula provocetur. Quod quidem contigisse persuasum 
habeo in illo casu a Stoltz allato, si justo tempore forceps applicata esset. 
Jam vero tarn raras adhuc fistulae vesico-uterinae exstare observationes eo 
explicari potest, quod et illae conditiones, quae, ut fistulae nascantur, necessariae sunt, 
rarissime conveniunt, et elasticitas contractilitasque uteri muscularis, et crassitudo 
parietum, qui perforari debent, pressioni capitis rnajore vi resistere possunt. Praeterea