14
magistros in virtutis notione constituenda consentientes reperimus, quae apud utrumque
in rationali et irrationali separando versatur. Tn partitione quidem virtutis discedunt,
verumtamen discrepantia non inest in nova ilia a Schleiermaehero introductä virtute,
quam vocat amorein (namque eum definit vim ubique jus gign entern, et justitiam,
quae jus tantum jure quodam praesumto proferat, singulare signum amoris censet),
sed modo in partitionis methodo sita est. Scilicet Schleiermacheriana digna est,
quae plane organica dicatur, dum apud Platonem non est perspicuum quomodo
unitas multiplicitas ac rursus multiplicitas unitas fieri queat. Eatenus ergo, ut id
amplius persequamur, Schleiermacherus Platonem secutus est, ut rationale et irrationale
in homine separaret, sed bene eavit, ne irrationale etiarn divideret et hic quoque de
nobiliori quodam et ignobiliori loqueretur, ambo ita proponens, ut eorurn naturae
repugnantia dicantur, nempe ambo natura esse animosa et cupida (SvfxosiSri Kot) hu-
Bv/jiYfriKci), sed natura etiam sese imperio subjicere. Schleiermacherus virtutem melius
dividit, dicens, earn statum sive habitum partis rationalis et irrationalis esse, in qua
illa dominetur. Descriptio hoc modo quasi in aliam viam traducitur, nam quum
apud Platonem dispicere non possumus, quomodo subjectio in animosi et cupidi
naturam perveniat, apud Schleiermacherum in eo ipso positam cernimus virtutem,
ut rationale imperet, quod idem in disputatione de virtute praesumitur: „Nur das
jenige Zusammensein beider“, inquit, „ist die Tugend, worin das Höhere gebietet
und das Niedere gehorcht, das Umgekehrte aber ist das Gegentheil“. Quamquam
apud Platonem quarta virtus, justitia, quam virtutem generalem cognovimus, illius
praesumtionis vicaria esR tarnen earn non ita in rem suarn convertit, ut hinc, sicut
apud Schleiermaeherum, partitio virtutis organica consequi possit. Qua ratione autem
hancce partitionem repererit Schleiermacherus', antea dictum est. Platoni igitur
praeponendus est Schleiermacherus, quod hic virtutis notionem usque ad origines
primarias persecutus et sic simul principium partitionis adeptus est; praeterea autem
eo praestat, quod cum notione functionis moralis scite notionem vitae singulorum
hominum omnino copulat; porro quod non in inodum Platonis ad tres animi partes
se convertit, ut ex uniuscujusque praevalentia virtutem quandam sibi pararet, sed
quod omnino vitalitatem definit, neque soli animo adhaerescit.
Tali modo firmum quoddam exstruitur system a organicum, quale Plato jam
sibi exstruere videbatur, sed quatuor ab ipso propositis virtutibus praecipuis omnes
boni fines emetiri non potuit. „Auf dieser Voraussetzung, ait Schleiermacherus,
beruht die Richtigkeit des ganzen Verfahrens, denn nur wenn sie richtig ist, kann
man, wenn drei Tugenden erklärt sind, sagen, das noch Uebrige ist die Gerechtigkeit.
Gerechtfertigt kann Plato hierüber nur werden, wenn das aufgeführte Gebäude sich
in sich selbst hält, und das ganze Verfahren, wodurch die Tugenden gewonnen
werden, durch Anschaulichkeit die Ueberzeugung des Lesers so in Anspruch nimmt,
dass er weiter nichts vermisst.“