28 
se non gerct ncque servili anirno domino adquiret 1. 23 § 1 D 41, 1. Si amissa 
forte scientia liber iterurn servire coeperit et postea de novo scire inceperit, inter- 
vallis, quum non ignoraret, recte possessus non videtur, ut omnes adquisitiones eo 
tempore factae ejus fiant. 1. 23 § 1 cit.: 
„Tarndiu autein adquiritur, quamdiu bona fide servit; ceterum si coeperit 
scire, esse eum alienum vel liberum, an ei adquirat ? Quae$tio in eo est, 
utrum initiurn spectamus an singula momenta ? Et magis est, ut singula 
momenta spectemus.“ 
3) Postquam possessor scire coeperit, liberum se possidere, quia animum 
liberum, possidcndi habere non potest, qui seit liberum esse servientem. 1. 23 § 2 
D ibid., 1. 41 D 12, 1. 
Etsi nil ad rem valeat, quomodo et qua ex causa liber vel possessor scire in- 
ceperint, solum existimasse non suf'ficit, sed necesse est, certe ac distincte eos scire 
ut viros prudentes et quidern tali e ratione quae ad omnes spectet et in quoque ho- 
mine certain notitiam procreare queat, cujus indoles ac natura est generalis. Quo fit, 
ut saepe lite coepta demum veritate reperta scire incipiant, 1. 12 D ex quib. caus. 
maj. „Taindiu igitur in servitute esse videtur, quamdiu non est ejusmodi lis coepta.“ 51 ) 
Quamprimum possessor vel serviens ignorare desierint, quamprimum probari 
potest status liberalis, erit serviendi finis. 
51 ) Cf. 1. 25 § 2 D de usu cit. 
t