96 
IO HANNIS MAGNI 
circumspectis omnibus huius pii negocii partibus, dignetur et velit, prout maxime confido, cooperari, quod 
tam sanctum et honestum ac iustum desiderium pientissimorum hominum optatum sortiatur effectum, ne 
cogantur alibi de opportuno loco cogitare. Nec dubitet illustrissimum dominium Venetorum, quin tales 
hospites gratiose colligendo aeque suae ipsius reipublicae vtilitati ac Christianae pietati consulat. Ordo enim 
eorum vbique probatissimus et sanctissimus aestimatur, nec omnino vacuos sese ad vos conferent, imo, vt 
probabili coniectura ducor, complures illustres et magnarum fortunarum viri aut nunc aut postea eos comi 
tabuntur, per quos Veneta respublica non paruam vtilitatem suo tempore consequetur. Beliqua huic pio 
negocio necessaria dicet frater Gregorius praesentium exhibitor, quem vestra humanitas vt memet ipsum ex 
cipere et promouere dignetur, quaeque felicissime cum optimae spei adolescente vnigenito Paulo Ehamusio 
viuat et valeat. Ex sancto Michaele in Burgo Komano M.D.XLIII.” 
Transacto demum eodem anno M.D.XLIII, eisdem anxietatibus oppressus, adhuc spe bona Pontificis 
Pauli promissa pro sua vberiore consolatione adimplenda annum XLIIII ingredientem exspectabat, vnde et 
eius Sanctitati ita scripsit. 
"Beatissime pater et domine clementissime, quam grauibus angustiis et casibus toto trimestri proxi 
me praeterito succubuerim, breuiter aperiam, vt sciat S. V. quomodo ex sua innata pietate meae conditioni 
consulat. October me in lectum febrilem coniecit ac tenuit. Similiter et Nouember in me totus seuerior 
erat, December autem omnium saevissimus, nedum me in corpore afflixit, sed et in animo vehementissime 
perturbauit, imo et vnicum meum ex sorore, muliere sanctissima, nepotem, eximiae probitatis et admirandi 
ingenii adolescentem, e viuis absumpsit, quo sepulto mox aderat patronus domus, quam dato censu inha- 
bitaui, et subito, vt exirem, praecepit. Deus Sanctitatem V. ad multos et felices annos pro mea consola 
tione conseruare dignetur.” 
Patronus autem domus supradictae erat D. Julius Sartorius, Archiepiscopus sancti Seuerini, qui Bo- 
mam veniens paucis diebus moraturus esset. Nulla tamen via, gratia vel pretio, instantissime per fratrem 
aegroti Archiepiscopi rogatus inclinari potuit, vt ipsum Archiepiscopum quotidie febrili lecto incubantem, 
imo agonizantem (pretio alterius domus pro ipso Archiepiscopo Iulio conducendae oblato) permitteret rema 
nere. Vnde in vigilia Natalis Christi lacrimabili spectaculo per familiares suos portatus fuit in vicinius pa 
larium reuerendissimi D. Cardinalis Hipporegiensis, reuerendissimo domino N. Lippomanno, Episcopo Vero 
nensi locatum, qui gratiose concessit languenti Archiepiscopo ibidem aliquot septimanis commorari, prout 
etiam alteri dignissimo antistiti Johanni Petro Eerreto, praesuli Milensi, postea Lauellino, de tota catholica 
ecclesia ob multa et sanctissima volumina in augmentum religionis catholicae fidei vtiliter et docte edita 
valde benemerito manere permisit. Hic Johannes reuerendus antistes, vir mansuetissimus, Johanni Magno 
quasi ferrum magneti virtutis amore indissolubiliter adhesit maximamque consolationem debilissimo Archi 
episcopo exhibere curabat, similiter et reuerendus pater Ordinarius, Bomanae sapientiae insignis, Theolo 
giae Magister, Johannes Jacobus, postea dignissimus Episcopus Interamnensis factus; affuit et illi excelsi 
animi vir reuerendus pater Cornelius, sacrarum literarum et omnis disciplinae professor egregius, Episcopus 
Bitontinus, qui semper eundem Archiepiscopum et fratrem eius Olaum singulariter amabat, aderat et eidem 
reuerendus D. Paulus Zondinus, Episcopus Bosonensis, vir Deo amabilis et piissime eruditus. Becedente 
deinde Archiepiscopo, domino Julio Sartorio, satis oneroso consolatore, illico reportatus est debilissimus Ar 
chiepiscopus Gothus in aedem solitam S. Michaelis pecunia sua conductam, vt ibi meliori quiete reperta et 
summi Pontificis tot annis exspectanda consolatione facilius speratae sanitati redderetur. Attamen ne sua 
continua calamitas sanctissimum Pontificem lateret, hanc sequentem epistolam (quae vltima fuit in vita eius) 
suae Sanctitati ita humillime per manus reuerendissimi D. Cardinalis Poli perscripsit. 
”Sanctissime pater et domine clementissime. Iam agitur annus octauus, postquam praecepto Sancti 
tatis V. ad Concilium generale Mantuae anno domini M.D.XXXVII indictum in Italiam ex ultimis Sarma 
tarum partibus perueni, paratus omnes curas et labores sustinere, quos aliquis obsequentissimus filius pro 
sua matre sacrosancta Bomana ecclesia sufferre debuisset quod eo liquidius relinquitur, quo nuper, duobus 
reuerendissimis D. Cardinalibus Bembo et Polo iussu Beatitudims V. e Venetiis seriöse me vocantibus, in 
hanc vrbem tam sponte parendo asperiori tempore anni per maria et terras pluries in humeris meorum fa 
miliarium ob vehementem aegritudinem portatus pervenerim, non curando, quomodo valerem, sed qualiter 
obedirem praeceptis Sanctitatis V. quae ab hoc exemplo pastoris aeterni dolorem et laborem considerare dig 
netur, vt iuxta amplissimum Sanctitatis V. promissum aliquando leuatis angustiis exsultare valeam me hu 
manissime ab eiusdem Sanctitatis vestrae pia commiseratione fuisse et esse consolatum, quocirca humillime 
et instantissime supplico Sanctitati V. quod tandem dignetur de mea conditione aliquid liberalius et certius 
ordinare, vt illi, qui de mea et sanctae sedis apostolicae desolatione gloriantur, cognito Sanctitatis V. de 
me optimo animo et opere firmam fidem concipiant, quod mea diligentia et vestrae Sanctitatis assistentia 
tandem ille amplissimus populus aquilonaris Christianae et sanctae Bomanae ecclesiae deuotior restituatur. 
Deus Sanctitatem vestram diu conseruet et meae consolationis auctorem et cooperatorem constituat efficacem; 
ex domo sancti Michaelis nu die Martii M.D.XL1I1I.” — Cui epistolae per reuerendissimum dominum Cardi 
nalem Polum Anglicum eidem Pontifici praesentatae, quia nil amplius, quam vt solito more bene speraret,