nistoria Pont Hi <* um
Metropolitanae Ecclesiae Vpsalensis
in Regnis Svetiae et Gothiae
Riligentia Medis Apostolicae Legati
Ioannis Magni Gothi
Primatis et Archiepiscopi eiusdem Ecclesiae
Apsalensis
anno homini M. D. XXXVI.
Gedani ohiter collecta«
Logitanti mihi aliquid scribere de nostra sanctissima fide Christiana, quomodo, et
quando in hoc inclytum regnum Gothorum inuecta, quibusque Pontificibus, ac Re
gibus propagata, aucta, et conseruata fuerit, occurrit illud, quod Plato diuinitus (ut
inquit Cicero) doctus affirmauit, Quales in Repuhlica principes sunt, tales esse so
lere reliquos ciues. Enimuero quando illi totius humani generis, et omnis virtutis
inimici, Caius Caligula, Nero, Domitianus, Diocletianus, et similes, in culmine
imperii residebant, tunc numerus proborum ciuium adeo paucus erat, ut reprobo
rum multitudini collatus, guttae in mare proiectae similitudinem referre videretur
•
At postquam bonorum morum, et Christianae pietatis, ac religionis amatores, ut
puta Magnus Constantinus, Theodosius senior, Ilenricus primus, Carolus Magnus,
eorumque similes rerum summa potirentur, mox impositae sunt hominibus leges,
quibus ad virtutem (etiam illi qui inuili essent) cogerenlnr. Hoc modo imperante
Carolo Magno sacrosancta fides Catholica primum ad Saxoniam, deinde ad nostras
usque terras, Deo misericorditer prouidente, peruenit. Siquidem is Carolus pro
suis egregiis meritis, singularique diligentia erga Christianae fidei propagationem,
Magni cognomentum assecutus, diu multumque laborauit, antequam Saxoniam, bo
nam nationis Germanicae pariem, a saxeis diis, et idolis auertere potuisset. Nam
triginta continuis annis ipsam pertinacissime renitentem bellis fatigauit, saepeque
subiugauit. Sed nulla erat potentia, nulla prudentia, nulla industria, neque ulla ar
ma, aut consilia erant, quibus poterat durae ceruicis populus in diuinis, aut huma
nis legibus contineri, donec prudcntissimus Imperator easdem Saxonicas terras so
lis Pontificibus in utraque potestate, Ecclesiastica, et Regia, gubernandas commen-
dasset: sane intelligens populum infrenem posse religione contineri, armis vero
placari non posse. Ouod quidem consilium quam prudens fuerit, ostendunt haec
nostra tempora, in quibus ipsa Saxonia, postquam desiit Pontificiam auloritatem
venerari, miserabili Marte diuisa, et collapsa, suas miserias infeliciter deplorat, do
cumentum omnibus praebens, quam suave, et quam amplexandum, ac paternum iu-
gum est quod a sacrosanctis Episcopis imponitur: a quo quantum receditur, tantum
ad tyrannorum violentiam acceditur. Incredibile est (inquit Iustinus historicus)
quanta felicitate coalescant regna, in quibus iuslitia permixta est religione. Exem
plo est tota Germania, quae iampridem religioni seruiens, gloriosissimum imperium
inter omnes Europae regiones habebat, nunc vero apostalicum haereticorum spiri
tum secula, quantum a Christiana pietate recesserat, tantum ad ignominiam abiecta
vilescit. Sed haec quiescant. Dum Saxonia abiectis idolis accepisset verbum Dei,
mox in ea tot sanctissimi, et doctissimi viri emergere coeperunt, ut quae prius
Tom. ITT. Il 2.
