274
XXVII. EX CHRONICO HOLTZATIÆ AUCT. PRESB. BREMENSI.
hulpe vnd vorplichtet sich, so jemantt dar im lande schultt vttstande hebben, densuluigen byplichtig tbo
wesen, datt se sollen betalt werden, mitt merer erbedunge vnder dato 1522 die s. Georgiip).
Alse koninck Cbristiern de bauengesehreuene tirannie tho Stockholm vnd sunst in Swedenrick vollen-
bracht, hefft he den Stockholm, slott vnd stadt, sinen bouethludenn vnnd beuelhebberen beualen, alse M.
Diderick Schlachtheketh denn he thorn bischoppe gemaketthq), Reinolth Hederstorper, M. Gotschalck den
renntemeisterr) vnd Crumbach, welck houethman auer de knechte gewesen ys, auerst bischop Schlacht-
heket heft alle tirannie gebrucketh. Ynnd koninck Christiern is wedder in Dennemarcken raitt grothem
frouwden vnnd triumphe na Copennhagen gethagen, in hopeninghe alle vmliggende lannde vnnd stede schol-
den en nu fruchten, dhewile he so weldich ein koninckricke gewunnen; he heft ock also balde alle tiran
nie yegen dhe Dudeskenn stede vnnd intsundrige yegen de vann Lubeck vorgenamen vnud geoueths).
p) Die 23 Aprilis. Has literas invenire nequivimus. Forte illae respiciuntur apud Erik Jörensson (Tegel), Gust. I:s
Historia, Stockh. 1622 fol- 36. q) Super Scarensi diocesi post interfectum Vincentium. r) Mag. Gotscalcus Erici
erat cancellarius regis. s) Ultra hunc locum excerpta non contiuuavimus, quia historia Sveciæ mediæva hic apte ternn-
nari possit ; nova ætas a bello liberationis Gustavi primi initium capit.
XXVII.
Ex Chronico Holtzatiæ
AUCTORE PRESBYTERO BREMENSI EXCERPTA.
Editionem Lappenbergii in Quellensamlungen d. Schleswig — Holst. . . . Gesellschaft, Band I. Kiel
1862 hic secuti sumus. Jam antea editum est apud Leibnitz, Accessiones Historicae, Tom. I. Lipsiæ
1698, et Westphalen, Monumenta Inedita, Tom. III. pag. 1—178, Lipsiæ 1743, et novissime in Mo
numentis Germaniæ, Tom. XXL pag. 251, in quibus hæc editio Lappenbergii ad verbum fere recussa
est. De Chronico ejusque auctore sequentia ex Lappenbergio mutuati sumus. Scriptor se »quendam Pres
byterum Bremensern et hujus patriæ scribam» appellat; chronicon jam ineunte anno 1428 subsistit, sed
anno 1448, ut auctor duobus locis ipse memorat, compositum est. In rebus vetustioribus haud raro
in errores labitur, res atque tempora permiscens, sed quo magis ad suam ætatem accedit, eo magis res
bene nosse invenitur. Multis locis rumoribus et historiolis, quæ in ore ruricolarum antiquitus super
vixerunt, nisus est (ex. g. narratio de expeditione Henrici comitis in Einlandiam, quam infra dabimus),
aliis vero diplomata aliosque bonos fontes adhibuit. Plures posteri scriptores hoc chronico usi sunt, ut
Albertus Krantzius, qui tamen id non memorat, et Reimar Kock, qui illud eine Holstenn Latinisch
geschreven Chronica nominat. Sueticis scriptoribus medii aevi hoc chonicon notum fuisse invenire non
potuimus; contra recentiores scriptores, ut Lagerbring cum pl. illud haud raro attulerunt — Quod
codices chronici attinet, legentes Lappenbergium adeant; id solum nominare volumus, vetustissimum co
dicem, qui editioni praecipue subjectus est, in seculo XY:o in membrana scriptum et Havniæ servatum,
autographon non esse sed descriptum. Variantes lectiones, quas Lappenbergius fideliter collegit, in ex
cerptis nostris, nisi cujus fuerint momenti, afferre superfluum duximus.
Cap XIX. Huius Gerardi magni comitis a) filii fuerunt Hinricus ferreus, Nicolaus et Johannes et vnab)
soror claustralis, in Elten«) abbatissa, prius copulata regi Svecie et in mari prohibita. Et loco eius rex
Dacie dedit filiam suam, ob quam causam hec virgo permansit. — — — — — — — —
a) Qui anno 1340 in Randers interfectus est. b) Sc. filia Elisabeth. De ejus cum Haqvino rege Norvegiæ desponsatione
an. 1361, captivatione an. 1362 per Waldemarum, regem Daniæ. deque nuptiis Haquini cum Margareta, filia Valdemari, an. 1363
vide supra Libellum Magnipolensem (pag. 193—195) et Chron. Hermanni Korneri (pag. 206, 207). c) Elten in diocesi Ul-
trajectensi, v. supra pag. 195, not. k.
