14
8-(j|aov y) St’ sxiSupixv. Ille igitur xd xdbvj, id quod in cap.
III 3 accuratius exponit’), plerumque inter xa sxotkia nu
merat, quibus, cum semper culpam trahant, venia non conce
datur. Cf. Eth. Nic. 1135 b 19: oxav bs sibwi; p.ev p,Y) npo(3ou-
Asuxac bs (xcdlTj), dbixY]p,a, oiov eoa xs bid &t>p,6v xai d/./.a
rcaffo]. Itaque dolus in iis, quae per affectum delinquuntur,
deest, culpa quam poena subsequitur non deest. Alio autem
loco 2 ), ubi xfiiv dxoooicov vim examinat (III 2,1110 b 24, cf.
V 10,1136a 5 sq.), Aristoteles cum facinora bi’ dyvoiav et 6tco
dyvoouvxos gesta seiungat, haec abesse a culpa, illa vero
quamvis dxooota culpae obnoxia esse, o’j <tuyyvcop.ovixd autumat.
Atque lllOb 26 pro dyvoooxo? exemplis p.s9'6ovxa fj 6pyi£op.svov
habet nec tamen quemlibet temulentum vel iratum — quos in
universum sxouafws Ttpaxxsiv iudicat, ut vidimus — sed ita
affectos, ut omni mente careant 3 ). Denique saepius 4 ) Ari
stoteles ne eos quidem, qui bi J dyvoiav aliquid minus recte
faciunt, dx},5>c culpa vacare existimavit; et Eth. Nic. V 10,1135b
17,- Rhet. I 13, 1374b 6 5 ) subtili discrimine dp.dpxvjp.a et
axd)rv)p.a distinguens 6 ), solis dxuyoucnv, qui 7iapa>,6yw? nocent,
ignoscendum esse contendit nec vero dp,apxoo<7iv bi’ dyvoiav, qui
p.Y) jiapa}.6yio£ laedunt, ut p.s9-uouaiv, sc. mentis non compotibus.
Nam temulentos hic prae ceteris aliter atque 1113b 31 bi’ dyvoiav
agere et simul peccare sumit 7 ). Ne multa! Stagirita, cum iudicat
ut philosophus, numquam, ut apparet, eis qui affectibus moti
crimen in se admittunt, <7uyyvwp,Y]v concessit, quippe quae uni
crimine et culpa libero debeatur; raro eum, qui nimis affectibus
oboedit (e. g. plane ebrium), dxoufffws peccare et bi" dyvoiav
in culpa esse statuit. Ecce auctor quoque ad H. II 16,24 8 )
9 Loening p. 197 sqq.
s ) Loening216 sqq.
3 j Hoc Loeningius (p. 218) demonstrasse mihi quidem videtur.
4 ) Loening p. 222 sqq.
5 ) cf. Loening p. 230 sqq.
s ) cf. supra p. 12.
7 ) Loening p. 232. cf. etiam 233 33 , ubi loci Aristotelici, quibus
ebrietatis mentio fit, perlustrantur.
8 ) Verbis supra citatis haec praecedunt: Si imprudentia reus se
peccasse dicet, primum quaeretur, utrum potuerit nescire an non potuerit;