60
divino etiam oratoris quaedam tolfirjfiara excusari ut Pseudo-
Longinus sic iam Aristoteles persuasum habet, qui permittit,
ut orator verba audaciora adhibeat, orav eyjj T °vs ctxpo-
ardg . . . y.al fioirjorj tvOovoidoca . . . (p&eyyovxai yd(> roiavra
erfhovoiaiovreg, diare xai ujiodiyovTai dtjlov&ri 6/uot'ws eyovTeg
(p. 1408b 13). attamen ille talia poetarum arti aptiora esse
dicit, sed posteriore aetate haec magis magisque invale
scebant, cum non iam sacerdotes soli ac poetae, sed etiam
rhetores iiewv vnocprjxai appellarentur et Musarum mysteria
cum vatibus contendentes hominibus recluderent, imprimis
autem iis rhetoribus, de quibus Seneca pater refert, summa
facultas ac laus dicendi non tam benignitate naturae aut artis
disciplinaeve cognitione efficitur quam singulari ope divina,
ac fuerunt quidem, qui haec, cum increbruissent, reprehen
derent aut illuderent, velut Plutarchus, a cuius miti ac tranquillo
ingenio illorum flagrantes ac furentes animi sane admodum
differebant, cf. Plut. p. 126 B.: oi di rag igevag cpwvag iolg
dxQocuTjQioig vvv ineiodyovTeg ovzoi xai ilsiiog xaid-EO(poqrjzwg...
enUiyovTsg diapdiJovoi zovg Xeyonag. Pseudo-Longinus vero
ipse castigat falsum atque ineptum enthusiasmum, quem a
vero ac nativo secernit (rc. vifi. p. 619). ’) sed ne atticistae
quidem severiores tali loquendi forma prorsus abstinuerunt,
velut Dionysius (de Dem. dict. 22) in Demosthenis admira
tionem sic abripitur: nzav di zuiv Jr^toodtpovg riva Adjici koyaiv,
ivdovaidi te xai deCyo xaxsios ayoftai, ndi)og eteqov bteqov
iiEiuAaujjdvwv . . . diatfEQRiv te i/uaitud ovdiv doxui zcor id
f.ayi(icia xai id x.OQVfiaviixu Tskov/iEViov x.ri. cf. de Thuc.
23 et 34. multo autem pluris quam ille facit Seneca philo
sophus hanc oQ/ntjv ExaxaTixrjv. cf. de tranqu. an. 15 extr.:
„Non potest grande aliquid supra ceteros loqui nisi mota mens:
cum vulgaria atque solita contempsit instinctuque sacro sur-
rexit excelsior, tunc demum aliquid cecinit grandius ore
mortali, non potest sublime quidquam et in arduo positum
contingere, quamdiu apud se est. desciscat oportet a solito
et efferatur et mordescat frenos et rectorem rapiat suum eoque
‘) Cf. Quintii. XII 10, 24: .Quem ipsum (Platonem) num Asianum
appellabimus plerumque instinctis divino spiritu vatibus comparandum?"
